Eindejaarseffecten op de beurs

De beurzen bevinden zich stilaan in kerstmodus. Tijd dus om eens in te zoomen op een aantal typische eindejaarseffecten. Achter de feestverlichting en de obligate “beste wensen”-mailtjes spelen zich op de markten immers een aantal jaarlijks terugkerende patronen af. Die eindejaarseffecten zorgen ervoor dat koersen soms vreemde sprongen maken zonder dat er fundamenteel nieuws aan de basis ligt. Voor de oplettende belegger zijn het geen mysteries, maar mechanismen die elk jaar opnieuw de kop opsteken. En soms in het voordeel kunnen benut worden...

Laten we de belangrijkste even ontleden.

Tax loss harvesting: verkopen met pijn in het hart

Een klassieker in landen waar gerealiseerde meerwaarden belast worden: tax loss harvesting. Beleggers verkopen posities die op verlies staan, zodat die verliezen fiscaal kunnen worden verrekend met eerder gerealiseerde winsten. Het resultaat? Aandelen die het toch al moeilijk hadden, krijgen tegen het jaareinde nog een extra tik.

Voor Belgische beleggers was dit tot nu toe vooral iets om met weinig jaloezie te observeren. Maar vanaf volgend jaar mogen ook wij aan dit spelletje meedoen. Dat betekent dat eindejaarseffecten op Belgische smallcaps vanaf volgend jaar vermoedelijk zichtbaarder zullen worden dan we historisch gewend zijn.

Het gevolg is voorspelbaar: underperformers van het voorbije jaar worden verkocht, vaak los van hun vooruitzichten. En wat verkocht wordt, daalt soms verder dan rationeel te verantwoorden valt.

Portefeuille-opschoning: window dressing met een stofdoek

Ook professionele fondsbeheerders zijn mensen. En mensen houden niet van gênante foto’s. Vraag maar aan de heren Trump en Clinton.

Op het einde van het jaar wordt bij professionele beleggers een foto van de portefeuille genomen. Daarom hebben sommigen de slechte gewoonte om tegen het einde van het jaar die foto te proberen opschonen: posities die het voorbije jaar slecht gepresteerd hebben worden verkocht, zodat die niet op het jaarverslag prijken. Dit zogenaamde window dressing versterkt hetzelfde effect als tax loss harvesting. Verliezers worden verkocht, niet omdat ze plots slechter zijn geworden, maar omdat niemand ze nog wil “laten zien”. Het aandeel krijgt zo een tweede straf, puur om esthetische redenen.

Het geeft oplettende beleggers – en fondsbeheerders die niets geven om de esthetiek – de kans om dat lelijke eendje op te vissen voordat het zich transformeert in een mooie zwaan.

Lage volumes, stille markten en luidruchtige lijstjes

Tussen kerst en nieuwjaar draait de beurs vaak op halve kracht. Veel professionele beleggers zijn met verlof, handelsvolumes vallen terug en orderboeken worden dun. In zo’n omgeving kan één relatief groot order al volstaan om een koers enkele procenten te doen uitslaan — vaak zonder dat daar fundamenteel nieuws tegenover staat.

Net in die context duiken ook de jaarlijkse favorietenlijstjes op. Banken, analisten en zelfverklaarde beursgoeroes presenteren hun “top picks voor 2026”. Bij grote, liquide aandelen blijft de impact doorgaans beperkt, maar bij small- en microcaps kan zo’n vermelding plots voor stevige koop- (of verkoop) druk zorgen. Een paar extra orders in een markt met lage liquiditeit volstaan om de koers flink te bewegen, los van de onderliggende bedrijfsrealiteit.

Voor de actieve belegger biedt het soms onverwachtse opportuniteiten waar gebruik gemaakt van kan worden.

Venijn in de staart

Daarbovenop is er nog een minder fraai eindejaars fenomeen: Sommige snoodaards opteren ervoor om net voor kerst of nieuwjaar nog een persbericht uit te sturen, waarin een zorgvuldig opgespaarde dosis slecht nieuws wordt bekendgemaakt. Slecht nieuws strategisch timen dus, in de hoop dat het begraven raakt onder kalkoen en champagne. En niet opgevist wordt door pers en publiek.

Grote bedrijven hebben die truc meestal afgeleerd — vertrouwen komt te voet en gaat te paard — maar bij kleinere beursgenoteerde ondernemingen gebeurt het nog af en toe. Wie de investor relations-pagina’s tijdens kerst en oudjaar in de gaten houdt, kan hier soms waardevolle (en tijdige) informatie oppikken. Een boze blik van je wederhelft of schoonmoeder moet je eraan de feesttafel mogelijk wel bijnemen...

Tot slot

Eindejaarseffecten zijn geen magische beurswetten, maar het resultaat van menselijk gedrag, fiscale regels en praktische realiteit. Ze zorgen voor ruis — soms vervelend, soms interessant. Voor de langetermijnbelegger zijn ze vooral een herinnering dat koers en waarde niet altijd hand in hand lopen, zeker niet in december.

En wie weet: terwijl anderen hun portefeuille winter klaarmaken, ligt er net dan een opportuniteit onder de kerstboom 🎄📈.

Auteur: Jens Verbrugge