Beursveteraan Koen Hoffman: 'Stop met elke twee jaar aan de fiscale knoppen te draaien'
De energieleverancier EnergyVision geeft vrijdag de aftrap van zijn langverwachte beursgang. Het is de eerste IPO op de Brusselse beurs sinds de notering van Azelis in 2021. Koen Hoffman, de CEO van de aandelenboetiek Value Square en veteraan in het naar de beurs brengen van Belgische bedrijven, luidt de alarmbel over de tanende beurscultuur. ‘Zitten er nog wel financieel geletterde mensen in de politiek?’
Neem een lijst van de bedrijven die in de jaren 90 de stap naar de beurs hebben gezet en de kans is heel groot dat Koen Hoffman als zakenbankier bij KBC Securities de operatie (mee) begeleidde. Van 2012 tot 2016 leidde hij vervolgens het beurshuis van de bank-verzekeraar. Ook na zijn vertrek bleef hij actief in beleggen, als CEO van de Gentse vermogensbeheerder Value Square, goed voor bijna 1 miljard euro activa onder beheer.
Met die loopbaan is het niet verwonderlijk dat Hoffman een grote verdediger is van de aandelencultuur en van beleggen in het algemeen. Aan de vooravond van de beursintroductie van EnergyVision moet hij naar eigen zeggen met lede ogen aanzien hoe pover het daar in ons land mee gesteld is.
'Mensen onderschatten hoe belangrijk beleggen is. Vroeger hadden we de ‘Belgische tandarts’: de modale, hardwerkende professional - zowel in de publieke als in de private sector - die niet alleen spaarde, maar ook actief belegde in aandelen, fondsen en pensioenspaarproducten. Die figuur is vandaag zo goed als verdwenen.' In zijn kantoor in een fraai gerenoveerd pand in Sint-Denijs-Westrem staan op een strak dressoir enkele memorabilia uitgestald, onder meer een handpoppetje dat herinnert aan de beursgang van de apotheekbereider Fagron en een gele campagnekabouter van de N-VA, die het V-teken maakt. 'Ik vond ze grappig samenpassen.'
Vroeger was er de ‘Belgische tandarts’: de modale, hardwerkende professional - zowel in de publieke als de private sector - die spaarde en ook actief belegde. Die figuur is zo goed als verdwenen.
‘Beleggen wordt te vaak weggezet als risicovol of elitair, terwijl het net een essentieel instrument is om op lange termijn financiële zekerheid op te bouwen', zegt Hoffman. Misschien bestaat de 'Belgian dentist’ vandaag wel nog en belegt hij gewoon liever met lage kosten in ETF's, opperen we. ETF staat voor Exchange Traded Fund en is een beleggingsfonds dat op de beurs verhandeld wordt. 'Dat denk ik niet. Ik zeg niet dat dergelijke instrumenten slecht zijn, integendeel. Ik ben al blij als iemand via een ETF elke maand spaart. Dat is al een begin. Maar zo’n instrument trekt niet naar de beurs. Het is geen kapitaalverschaffer voor nieuwe bedrijven. We hebben nog altijd actieve beleggers nodig.'
Een tracker trekt niet naar de beurs. Het is geen kapitaalverschaffer voor nieuwe bedrijven. We hebben nog altijd actieve beleggers nodig.
'Zijn die ETF’s trouwens wel zo goedkoop?', vraagt Hoffman zich af. 'Veel mensen denken dat een ETF 0,2 procent kost in jaarlijkse lopende kosten. In werkelijkheid zit je volgens mij gemiddeld aan 0,6 procent. Bij ons betaalt de doorsneeklant geen volledig procent kosten. Daar krijgt hij wel uitleg en begeleiding voor. Dat zie ik bij een ETF niet.'
Pensioenkloof
Een van de meest verontrustende gevolgen van de tanende Belgische beurscultuur is volgens Hoffman de toenemende pensioenkloof. 'Neem nu twee mensen met hetzelfde brutomaandloon, bijvoorbeeld een rechter en een topkaderlid in de privésector. Op papier verdienen ze evenveel, pakweg zo'n 10.000 euro bruto per maand, maar hun pensioen verschilt gigantisch. Ambtenaren hebben een hoog wettelijk pensioen dat automatisch meestijgt met de index, terwijl werknemers in de privésector hun levensstandaard na hun loopbaan zelf moeten opvangen met wat ze bijeensparen of beleggen.’
Geef mensen stabiele spelregels. Stop met elke twee jaar aan de fiscale knoppen te draaien.
‘Ik heb dat ooit eens doorgerekend. Over een hele loopbaan en pensioenperiode kan dat verschil oplopen tot meer dan 1 miljoen euro. Daar zouden alle monden toch van moeten openvallen? Als de regering de belegger opnieuw wil afromen in de vorm van nieuwe beleggerstaksen, moet ze op zijn minst ook de ambtenarenpensioenen durven te herbekijken.'
Hoffman vindt dat de overheid een rol te spelen heeft. Niet door telkens nieuwe lasten te bedenken, maar door structureel beleggen op de lange termijn te belonen. 'Geef mensen stabiele spelregels. Stop met elke twee jaar aan de fiscale knoppen te draaien.’
Amerikaans model
‘Ik pleit al lang voor een Belgisch equivalent van het Amerikaanse 401K-plan (met zo’n plan kunnen werknemers met een deel van hun inkomen vóór belasting bijdragen aan een pensioenrekening, die dan wordt belegd in fondsen, red.). Laat mensen een deel van hun loon fiscaal vriendelijk opzijzetten, zonder dat de opgebouwde winsten bij de minste politieke windstoot weer kapotbelast worden. Wie spaart en belegt, vermindert de druk op de sociale zekerheid. Dat is goed voor de burger én voor de staat.'
Volgens Hoffman zijn nog andere incentives te bedenken. 'Vrijstellingen voor verzekeraars en pensioenfondsen die zich engageren voor participaties in Belgische bedrijven op lange termijn of een ‘market maker’-systeem waarbij beurshuizen garant staan voor de financiële analyse van en de vlotte handel in aandelen van kleinere beursgenoteerde bedrijven.'
Zitten er nog economen in het parlement? Het zullen er niet veel zijn.
Daarnaast hamert hij op educatie. 'We moeten financiële geletterdheid verplicht maken in het onderwijs - niet alleen beleggen, maar ook lenen, belastingen, alles. Zonder kennis blijft beleggen iets voor de happy few, terwijl het net de grootste democratisering van kapitaal kan zijn.'
Hoffman vindt dat België moet oppassen. Als de belastingdruk te groot wordt en rechtszekerheid ontbreekt, zoekt kapitaal gewoon andere oorden op. 'Ik kreeg gisteren van Johan Van Overtveldt (politicus voor de N-VA en voormalig minister van Financiën, red.) een bericht: 'Spanje, Italië en Griekenland zijn de toplanden op dit moment.' Hoe komt dat? Rijke mensen gaan ernaartoe, want ze krijgen bijvoorbeeld een vlaktaksafspraak met de overheid, een ruling die ze kunnen bespreken.'
'Van Overtveldt was de laatste minister van Financiën die de financiële sector mee aan tafel nam', zegt Hoffman. 'Nu horen we niets van beleidsmakers. Zitten er überhaupt nog economen in het parlement? Het zullen er niet veel zijn.'
Lichtpunten
Toch ziet Hoffman ook lichtpunten. Hij verwijst naar de geplande beursgang van EnergyVision. Het groeibedrijf actief in groene energie zou de eerste nieuwkomer worden op de beurs van Brussel sinds Azelis in 2021. 'Ik ben daar oprecht trots op. Zo’n beursgang bewijst dat het nog kan: een gezond bedrijf dat geld ophaalt bij een breed publiek, mensen laat meeprofiteren van de energietransitie en kapitaal mobiliseert voor de toekomst. Dát is de motor die we nodig hebben.'
Voor Hoffman mag dat geen uitzondering blijven. 'Geef België tien bedrijven zoals VGP (de ontwikkelaar van logistieke parken, red.). Bedrijven die stap voor stap groeien, op de beurs kapitaal ophalen en binnen de echelons van de beurs uitgroeien tot Europese toppers. Maar dat kan alleen als we opnieuw een stevig ecosysteem bouwen waarin beleggers, intermediairs en analisten hun rol kunnen spelen. Vandaag zijn op KBC Securities na alle Belgische marktmakers verdwenen, en kun je het aantal onafhankelijke aandelenhuizen op twee handen tellen. In andere landen zijn er tientallen. Dat is ongezond. Zonder die schakels bloeit de markt niet.'
Volgens Hoffman moet het politieke debat over beleggen eindelijk de ideologische kramp voorbij. 'Dit is geen links-rechtskwestie. Een gezonde beurscultuur is een buffer tegen armoede, een hefboom voor innovatie en een kans voor iedereen om vermogen op te bouwen. Wie dat demoniseert, zet onze welvaart op het spel.'
